Historia wytwarzania dzwonów ma swoje początki w dalekiej starożytności, na terenie Azji. Prawdopodobnie zostały one wynalezione w Chinach, w drugim tysiącleciu przed narodzeniem Chrystusa.

W XII wieku p.n.e. w Chinach, za panowania dynastii Shang nastąpił rozkwit państwa i szerokie stosowanie brązu. Odlewane i wykonywane z brązu dzwony pełniły przede wszystkim role kultowe. W IV wieku p.n.e., w okresie chińskiej dynastii Chou (rządziła ona od roku 1045 do 256 p.n.e.), nastąpił rozwój odlewnictwa i metalurgii. Wykonywane dzwony – pełniące rolę instrumentów muzycznych, nie posiadały serca, a dźwięk powstawał po uderzeniu bijakiem w zewnętrzny płaszcz dzwonu.

O najdawniejszym stosowaniu dzwonów w liturgii pisze Biblia w Księdze Wyjścia (28,34): Dzwonek złoty i jabłko granatu będą następowały na przemian dokoła na dolnych krajach sukni oraz (39,25); Zrobili także dzwonki ze szczerego złota i przyszyli je między jabłka granatu (…) dokoła dolnego kraju sukni, przywdziewanej w czasie pełnienia służby, jak to nakazał Jahwe Mojżeszowi (…). Opisane są złote dzwonki, ozdabiające brzegi szat najwyższego kapłana. Wzmianka ze Starego Testamentu pochodzi sprzed 3 tysięcy lat.

Stosowanie różnego rodzaju dzwonków, zwanych „tintinnabulami”, w starożytnym Rzymie opisuje w swoich dziełach Pliniusz Starszy (żył w latach 23–79 n.e.).

Cezar Oktawian August w roku 26 p.n.e., po zniszczeniu od uderzenia pioruna świątyni Jowisza na Kapitolu, nakazał podczas naprawy zawiesić dzwon na wierzchołku świątyni. W wojsku Cesarstwa Rzymskiego stosowano dzwony obozowe, przewożone na kołowej dzwonnicy.

W starożytnej Grecji o dzwonach piszą Strabon (żył w latach 63 p.n.e. –24 n.e.) oraz Plutarch z Cheronei (50–125 n.e.). W swych dziełach wspominają między innymi, że uroczystości miejskie oraz targi rozpoczynano po uderzeniu w dzwon. Dzwonki w starożytnym Rzymie ogłaszały również otwarcie i zamknięcie łaźni publicznych.

Dzwony znano również w Indiach, Nepalu, Tybecie, Egipcie. Znajdowano dzwonki w Ameryce Południowej, w grobach władców indiańskich u Azteków i Inków. Asyryjczycy za pomocą dzwonów wypędzali demony, a małe dzwonki zawieszone na szyi odpędzać miały zło. W dawnej Anglii wspomina się o dzwonach celtyckich z VI i VII wieku.

W liturgii chrześcijańskiej dzwony wprowadzono po okresie prześladowań. Około V wieku zaczęto używać dzwonków w niektórych klasztorach. W życiorysie św. Kolumbana Młodszego (540–615) występuje wzmianka, że zakonnicy udawali się na modlitwę do kościoła na odgłos dzwonu. Dzwony w kościołach i klasztorach rozpowszechniać się zaczęły za pontyfikatu papieża Sabiniana (604–606), który zalecał, aby w każdym kościele był dzwon i zegar słoneczny dla przestrzegania godzin kanonicznych. W początkach VIII wieku dzwony już powszechnie stosowano w kościołach Europy Zachodniej.

Na Wschodzie pierwsze dzwony otrzymał w 865 roku cesarz bizantyjski Michał III od weneckiego doży Orso. Otrzymane dzwony zawisły w dzwonnicy przy kościele Hagia Sophia w Konstantynopolu. Dzwony te zniszczyli Turcy w 1453 roku po zajęciu Bizancjum. W muzułmańskiej Turcji zabraniano stosowania dzwonów, zastępując je biciem w bębny.

W czasie pontyfikatu papieża Jana XIII (965–972) wprowadzono zwyczaj uroczystego chrzczenia i nadawania imion dzwonom. W 968 roku papież ten podczas poświęcenia dzwonu nadał mu po raz pierwszy imię, które brzmiało „Jan”.

Kształt wczesnych dzwonów zbliżony był zwykle do beczki lub elipsoidy. W dawnych czasach dzwony były kute lub wykonywane z kilku arkuszy blach, połączonych nitami. Przypuszcza się, że pierwsze odlewane dzwony powstawały w okolicy Noli we włoskiej Kampanii. Wydobywaną w tym miejscu rudę miedzi uważano za najlepszą do odlewania dzwonów. Tam też znajdowały się złoża gliny odpowiedniej do sporządzania form.

Najstarszy zachowany dziś dzwon pochodzi z Azji i datowany jest na IX wiek p.n.e. Jest to nieduży dzwonek z brązu wykopany w pobliżu Babilonu.

Ogromne dzwony znajdują się w świątyniach Dalekiego Wschodu. Dzwony azjatyckie różnią się od europejskich nie tylko smukłym kształtem, ale i tym, że nie posiadają wewnątrz tzw. serca. Sposób wydobywania dźwięku polega na uderzaniu w dzwon drewnianą belką zawieszoną na linach obok tegoż dzwonu. Niektóre dzwony azjatyckie z okresu późnego średniowiecza posiadały okienka w górnej partii płaszcza dzwonu, dlatego też nazywa się je dzwonami ażurowymi.

Także pierwsze europejskie dzwony nie miały serca, a dźwięk generowano przez uderzenie bijakiem w zewnętrzną stronę płaszcza. Pierwszą wzmiankę o dzwonach z sercem wprawianych w ruch pociągnięciami liny datuje się na około 580 rok, a informacja ta pochodzi od św. Grzegorza (538–594), biskupa z Tours.

W XI wieku tajemnicę sztuki odlewania dzwonów posiadał wyłącznie zakon benedyktynów. Wiek później umiejętność wykonywania dzwonów została przekazana świeckim warsztatom rzemieślniczym.

Źródło:
Stefan Gierlotka, DZWONY historia technika ich wykonywania i napędy