Największy dzwon kościelny Austrii znajduje się w katedrze św. Szczepana w Wiedniu. Jest to Pummerin, odlany w roku 1951 w ludwisarni St. Florian. Do odlewu nowego dzwonu użyto fragmentów jego poprzednika, Józefa, zwanego Starym Pummerinem (Alte Pummerin). Obecny dzwon bourdonowy zawieszony jest w północnej małej wieży katedralnej i używany jest jedynie jako dzwon solowy.

Geneza powstania dzwonu i odlew

 

12 kwietnia 1945 roku, na skutek pożaru wznieconego podczas działań wojennych, zapłonowi uległ wewnętrzny drewniany stelaż wieży południowej. Stanowił on konstrukcję nośną dla dzwonu Józef odlanego w roku 1711, który w efekcie zaistniałego osłabienia konstrukcji spadł na podłogę katedry, rozbijając się na duże kawałki.

 

Na rok  1950 przewidziano odlew dzwonu-następcy, będącego darem dla katedry od landu górnej Austrii. Jako odlewnię wybrano znajdującą się na tamtym obszarze ludwisarnię Oberösterreichische Glocken- und Metallgießerei in Sankt Florian, która częściowo użyła do wykonania nowego odlewu fragmentów trzech zniszczonych dzwonów: Starego Pummerina (16 592 kg) oraz Pół- i Ćwierćpummerina (łącznie 7130 kg). Do wsadu dodano też 1400 kg nowego materiału, co dało łącznie wagę 25122 kg materiałowi topionemu. Projekt odlewu odbywał się pod opieką inż. Karla Geissa. Prace nad formą rozpoczęły się w roku 1949, a dzień zalewania formy przypadł na 26 października roku następnego. Uczestniczyło w nim 600 gości. Niestety, metal rozgrzany do 1300 stopni dziesięć minut po zwolnieniu czopa spustowego pieca dokonał spustoszeń i wywołał pożar audytorium, który został ugaszony przez straż, będącą w pogotowiu od dnia poprzedzającego. Odlew się nie udał, jednak następnego dokonano z powodzeniem 5 września 1951; proces zalania formy trwał 10 min. i zakończył się o godz. 10:31. Dnia 26 września nastąpiło ważne wydarzenie- odkopano i uwolniono z formy nowy dzwon, który opuścił zakład 3 grudnia.

Podróż do Wiednia i poświęcenie 

 

21 grudnia 1951r. dzwon został odebrany i przewieziony do Linz, gdzie od 22 grudnia tegoż roku do 23 kwietnia roku 1952 był eksponowany na dziedzińcu Muzeum Wojewódzkiego Górnej Austrii. Przy okazji w muzeum została zorganizowana wystawa poświęcona Staremu i Nowemu Pummerinowi, którą odwiedziło 70 000 osób, czym można ją uznać za jedną z budzących największe zainteresowanie w historii tegoż miejsca. Na pamiątkę pobytu Nowego Pummerina w tym miejscu wykonano przed muzeum w roku 1956r. metalowy obrys wylotu dzwonu.

Swoją podróż do Wiednia dzwon rozpoczął nocą 25 kwietnia 1952 roku, wyruszając z St. Pölten. Był przewożony ciężarówką niskopodwoziową. Do Wiednia dotarł 26 kwietnia, wówczas również o godz. 16 odbyła się ceremonia jego poświęcenia. Pierwszy raz serce uderzyło w dzwon 27 kwietnia o godz. 14:20, instrument znajdował się wówczas na metalowej konstrukcji przed katedrą.

3 października 1957 roku zaczął się proces transportu i wciągania dzwonu na wieżę północną. Nowe miejsce powieszenia dzwonu było spowodowane nadwątleniem konstrukcji wieży południowej przez dzwon Józef, który już w XIX wieku zaczął stanowić niebezpieczeństwo dla stabilności wieży. Aby Nowego Pummerina udało się przeprowadzić przez Wielką Bramę, konieczne okazało się usunięcie części kamieni, gdyż dzwon był za szeroki w stosunku do przepustu bramy. 5 października dzwon wciągnięto na szczyt wieży i posadowiono na stalowej konstrukcji wsporczej. Konsekracja i próbne dzwonienie odbyły się 13 października.

 

Płaskorzeźba Maryi Niepokalanej

Szata graficzna 

Autorem płaskorzeźb na dzwonie był Franz Forster. Umieścił na nim trzy główne płaskorzeźby: motyw tureckiego oblężenia, wielki pożar katedry w roku 1945 oraz wierną rekonstrukcję płaskorzeźby Maryi Niepokalanej ze Starego Pummerina. Na kabłąkach 6-ramiennej korony o układzie gwiaździstym widnieją tureckie głowy, natomiast na kryzie poprowadzony jest geometryczno-florystyczny ornament. Drugie pasmo delikatnych zdobień geometrycznych jest położone wzdłuż krawędzi górnej.

Treść napisów:

FVSA EX PRAEDA TVRCORVM VRBE EXSANGVI HOSTIS POTENTIA FORTITER SVPERATA IVBILANTE

CONFRACTA INCENDII AESTV RVI EX TVRRI VASTATA VRBE BELLO ANGOREQVE GEMENTE

RESTAVRATA THEODORO CARDINALI INNITZER HENRICO GLEISSNER NAVANTE GEISZ CAROLO OPIFICE CONSECRATA REGINAE AVSTRIAE VT POTENTI EIVS PRECE SIT PAX IN LIBERTATE

W napisach użyto miejscami V-kształtnej odmiany litery U. Wyróżnione litery tworzą daty odnoszące się do trzech kluczowych wydarzeń dla dzwonu: 1711 (odlanie Józefa), 1945 (pożar katedry), 1951 (data powstania nowego dzwonu).

Oprzyrządowanie dzwonu

 

Dzwon zawieszony jest na stalowym jarzmie bardzo lekko łamanym (linia łożysk przebiega w połowie korony). Napędzany jest automatycznie, za pomocą dwóch silników rotacyjnych. System napędowy w roku 2003 wymieniła Firma Muff, dzięki czemu dzwon jest wprawiany w ruch łagodniej, a części mechaniczne narażone na mniejsze naprężenia. Dzwon ma obecnie drugie serce. Wymiana pierwszego była spowodowana wzmożonym ryzykiem uszkodzenia Pummerina, co wykazały testy dźwięku wykonane 23 kwietnia 2007 roku w ramach programu ProBell. W roku 2010 opracowano projekt nowego serca, którego odkuwanie rozpoczęto 4 grudnia 2010 r. Nowe serce umieszczono w dzwonie 9 marca 2011 r. Waży ono 613 kg, co stanowi ok. 70% wagi poprzedniego serca (886 kg). Jest to serce klasyczne kuliste z mocowaniem płaskim. Funkcję wibroizolującą pełnią w nim taśmy materiałowe, będące substytutem skóry.

Dane techniczne

  • imię: Królowa Austrii; powszechnie zwany Pummerin, Głos Austrii
  • waga: 20 132 kg
  • ton podstawowy: c0 +8/16 dla a1 = 435 Hz
  • częstotliwość bicia: 34 razy na minutę
  • grubość kryzy: 23 cm
  • czwarty pod względem wielkości dzwon w Europie

Kalendarz dzwonień:

  • 24 grudnia: ok. 17:30, po niedzielnych nieszporach; 23:55, na rozpoczęcie Pasterki
  • 26 grudnia: między 11:50 a 12:10, w uroczystość św. Szczepana, po Sumie
  • 31 grudnia: ok. 17:30, po modlitwie na zakończenie roku
  • 1 stycznia: 0:00, dzwonienie na rozpoczęcie nowego roku kalendarzowego
  • Wielka Sobota: ok. 23:00, Gloria w Noc Paschalną
  • Niedziela Wielkanocna: między 11:50 a 12:10, w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego (po Sumie)
  • 23 kwietnia: między 19:20 a 19:30, we wspomnienie konsekracji katedry
  • Zielone Świątki: między 11:45 a 12:00, w uroczystość Pięćdziesiątnicy
  • Boże Ciało: ok. 9:30, na rozpoczęcie procesji; ok. 11:30, na zakończenie Sumy
  • 26 października: ok. 19:00, Święto Narodowe, po wieczornej Mszy
  • 2 listopada: ok. 17:45, Dzień Zaduszny
  • + ważne wydarzenia nieplanowane.